Waarom is kleding “Made in Belgium” vaak duurder maar kwalitatiever?

U kent het wel. U wandelt door een boetiek in Antwerpen of Brussel, uw oog valt op een prachtig ontworpen jurk of een perfect gesneden jas van een Belgische designer. U voelt de stof, bewondert de afwerking en dan… ziet u het prijskaartje. De aarzeling slaat toe. Is dit het echt waard? Waarom zou u honderden euro’s neertellen voor één stuk, als u voor datzelfde bedrag een hele outfit bij een grote keten kunt kopen? De gebruikelijke argumenten – “het is beter voor het milieu” of “u steunt de lokale economie” – klinken nobel, maar voelen vaak abstract aan.

Maar wat als de hele premisse van die vraag verkeerd is? Wat als we u vertellen dat dat spotgoedkope T-shirt van €5 u op termijn méér kost dan zijn Belgische tegenhanger van €60? De sleutel tot het begrijpen van de waarde van lokale mode ligt niet in de aankoopprijs, maar in een concept dat de mode-industrie liever negeert: de kost per draagbeurt. Het gaat niet om wat u betaalt aan de kassa, maar om de totale investering gedeeld door de levensduur en het draagplezier van een kledingstuk. Dit is geen pleidooi voor luxe, maar een economische en ecologische analyse.

In dit artikel deconstrueren we de prijs van Belgische mode. We gaan verder dan de slogans en duiken in de concrete cijfers, de tastbare kwaliteitsverschillen en de verborgen kosten van fast fashion. We bewijzen waarom de hogere initiële investering niet alleen leidt tot een superieure garderobe, maar ook een verstandige financiële beslissing is die ons cultureel erfgoed beschermt.

Om u te helpen de echte waarde van lokale mode te doorgronden, hebben we dit artikel opgedeeld in verschillende belangrijke vragen. Van de ecologische voetafdruk tot het herkennen van echt vakmanschap, elke sectie biedt een stukje van de puzzel.

Waarom een lokaal geproduceerde jurk 4x minder CO2 uitstoot dan import?

Het meest directe en meetbare voordeel van lokaal kopen is de drastische vermindering van de CO2-uitstoot. De term ‘food miles’ is algemeen bekend, maar ‘fashion miles’ zijn minstens zo vervuilend. Een kledingstuk van een fast-fashionketen legt een onvoorstelbare reis af: het katoen komt uit India, wordt gesponnen in Turkije, geweven en geverfd in Bangladesh, en uiteindelijk genaaid in Vietnam voordat het per containerschip of zelfs vliegtuig naar een Europees distributiecentrum wordt vervoerd.

Volgens een recente analyse over lokale productie, zorgt dit wereldwijde transport voor een gigantische ecologische voetafdruk. Elk onderdeel van de keten voegt een laag van vervuiling toe. Een in België geproduceerd kledingstuk, idealiter met Europese stoffen, beperkt deze reis tot een absoluut minimum. De ‘fashion miles’ worden gereduceerd van tienduizenden kilometers tot enkele honderden.

Deze verminderde transportafstand is echter slechts het topje van de ijsberg. Lokale productie in België betekent ook dat bedrijven moeten voldoen aan strenge Europese en Belgische milieunormen voor waterverbruik, chemicaliëngebruik en afvalverwerking. Deze normen zijn vaak veel strikter dan in de belangrijkste textielproducerende landen buiten de EU. Kiezen voor ‘Made in Belgium’ is dus een directe stem voor minder transportvervuiling en strengere milieuregels, twee van de grootste ‘verborgen kosten’ van goedkope importkledij.

Hoe controleert u of een ‘Belgisch merk’ niet stiekem in het buitenland produceert?

De term ‘Belgisch merk’ is niet wettelijk beschermd en kan misleidend zijn. Een merk kan perfect een Belgische oprichter en een kantoor in Brussel hebben, maar de volledige productie uitbesteden aan lageloonlanden. Transparantie is hier het sleutelwoord. Een merk dat trots is op zijn lokale productie, zal hier doorgaans open over communiceren. Maar hoe kunt u als consument de proef op de som nemen?

Begin met een kritische blik op de website en sociale media van het merk. Zoek naar een ‘Over ons’-pagina die specifiek de productielocatie vermeldt. Merken die echt lokaal produceren, tonen vaak met trots foto’s of video’s van hun atelier en de ambachtslieden. Een gebrek aan deze informatie is vaak een eerste rode vlag. Let ook op labels: het officiële ‘Handmade in Belgium’ (HIB) label van UNIZO is bijvoorbeeld een sterke indicator van authentiek lokaal vakmanschap.

Wees u ervan bewust dat ‘Made in Europe’ niet altijd een garantie is voor ethische productie. De sociale omstandigheden en lonen in sommige Oost-Europese landen zijn soms nauwelijks beter dan in delen van Azië. Het is dus cruciaal om verder te kijken dan vage geografische aanduidingen. De meest betrouwbare methode blijft directe communicatie: stuur een e-mail of vraag in de winkel waar een specifiek stuk is gemaakt. Een eerlijk merk zal u een eerlijk antwoord geven.

Handgemaakt of fabrieksband: ziet u het verschil in afwerking na 1 jaar dragen?

Absoluut. Het kwaliteitsverschil tussen een lokaal, ambachtelijk gemaakt kledingstuk en een massaproduct is na een jaar niet alleen zichtbaar, maar ook voelbaar. Het zit hem in de details die de materiële integriteit van het stuk bepalen. Terwijl een fast-fashion-item ontworpen is om er goed uit te zien aan het winkelrek, is een Belgisch designstuk gebouwd om te leven, te wassen en mooi te verouderen. De verschillen zijn vaak subtiel bij aankoop, maar worden significant na enkele wasbeurten.

Let bijvoorbeeld op de naden. Een goedkoop T-shirt gebruikt een eenvoudige overlocknaad die snel begint te rafelen en trekken. Een kwaliteitsstuk daarentegen heeft vaak Franse of Engelse naden, waarbij de stofranden naar binnen zijn gevouwen en dubbel gestikt. Dit is arbeidsintensiever, maar resulteert in een naad die vrijwel onverwoestbaar is. Hetzelfde geldt voor knoopsgaten, die bij massaproductie snel uitrekken, terwijl handafgewerkte knoopsgaten hun vorm behouden. Een ander teken van vakmanschap is de patroonuitlijning: bij een gestreept of geruit kwaliteitshemd zullen de patronen perfect doorlopen over de naden en zakken, iets wat bij massaproductie uit kostenoverwegingen wordt genegeerd.

Deze superieure constructie heeft een direct gevolg voor de levensduur. Een lokaal gemaakt stuk is ontworpen met het oog op repareerbaarheid, terwijl een fast-fashion-item een wegwerpartikel is. Het onderstaande tableau vat de belangrijkste verschillen samen, die na een jaar dragen overduidelijk worden.

Deze focus op kwaliteit en duurzaamheid is de kernfilosofie van veel Belgische ontwerpers. Zoals Marie Claire België opmerkt over een bekend Belgisch lingeriemerk:

La Fille d’O werkt lokaal met ecologische stoffen (zoals Tencel®), wat de keten kort houdt en minder vervuilend is op vlak van transport. Weliswaar, op en top duurzaam!

– Marie Claire België, 5 prachtige Belgische labels die nog eens duurzaam zijn ook

Waarom dat T-shirt van 5 € u uiteindelijk meer kost dan een duurzaam alternatief?

Dit is de kern van de hele discussie en het punt waar de prijsillusie van fast fashion wordt doorprikt. De aankoopprijs is slechts één component van de totale eigendomskost (Total Cost of Ownership). Om de werkelijke kost te berekenen, moeten we kijken naar de levensduur, de vervangingsfrequentie en zelfs de herverkoopwaarde. Een simpel T-shirt is hiervoor het perfecte voorbeeld.

Een T-shirt van €5 lijkt een koopje, maar de kwaliteit is navenant. Het verliest zijn vorm na een paar wasbeurten, de kleur vervaagt en de naden beginnen te trekken. Laten we aannemen dat het na 10 wasbeurten ‘op’ is. Een Belgisch geproduceerd T-shirt van €60, gemaakt van hoogwaardig biologisch katoen met een superieure constructie, kan gemakkelijk 100 wasbeurten of meer doorstaan. Als u het T-shirt van €5 vijf keer per jaar moet vervangen, kost het u €25 per jaar. Het kwaliteitsshirt kost u in dat eerste jaar €60, maar over een periode van drie jaar is de jaarlijkse kost slechts €20. Vanaf dan wordt het alleen maar goedkoper.

Deze berekening houdt zelfs nog geen rekening met de externe, verborgen kosten zoals milieuvervuiling, noch met de potentiële herverkoopwaarde. Een kwaliteitsstuk van een bekende Belgische ontwerper kan na enkele jaren nog steeds een mooie prijs opbrengen op de tweedehandsmarkt, terwijl een fast-fashion-item waardeloos is. De volgende tabel illustreert deze ‘Total Cost of Ownership’ en bewijst dat de duurste aankoop op lange termijn vaak de goedkoopste is.

Het probleem is niet alleen de slechte kwaliteit, maar ook het volume. Zoals het journalistieke platform Follow the Money scherp analyseert, is overconsumptie het echte kwaad. Zij stellen dat de verduurzamingsslag die modebedrijven maken op gebied van CO2-uitstoot tenietgedaan wordt door de almaar groeiende hoeveelheid producten die ze op de markt brengen. Kwaliteit kopen is dus ook een manier om minder te kopen.

Waarom wordt uw winkelkar duurder terwijl de energieprijzen dalen?

Het is een frustrerende paradox: terwijl de groothandelsprijzen voor energie dalen, lijken de prijzen in de winkels, inclusief die voor kleding, hardnekkig hoog te blijven. Dit fenomeen, bekend als prijsrigiditeit, is complex, maar in de context van Belgische mode zijn er duidelijke verklaringen. De prijs van een lokaal geproduceerd kledingstuk is veel minder afhankelijk van volatiele energieprijzen en veel meer van stabiele, structurele kosten.

De belangrijkste kostenpost voor Belgische mode is niet energie, maar arbeid. De lonen in België behoren tot de hoogste van Europa en zijn, dankzij de automatische indexering, direct gekoppeld aan de inflatie. Dit garandeert een eerlijk loon voor de ambachtslieden, maar betekent ook dat de productiekost structureel hoog is en niet mee daalt met de energieprijzen. Ten tweede zijn er de kosten voor kwalitatieve, vaak Europese, grondstoffen. De prijs van hoogwaardig linnen, biologisch katoen of innovatieve stoffen zoals Tencel® wordt bepaald door de wereldmarkt, oogsten en R&D, niet primair door de lokale gasprijs.

Bovendien werken Belgische designers vaak met kleine productieoplages. Dit garandeert exclusiviteit, maar betekent ook dat ze geen schaalvoordelen hebben zoals de grote ketens. De vaste kosten (ontwerp, patroon maken, atelierhuur) moeten worden verdeeld over een kleiner aantal stuks, wat de prijs per stuk opdrijft. De ecologische voetafdruk, hoewel lager in transport, heeft ook zijn prijs. Volgens het Federaal Planbureau blijkt dat per inwoner de voetafdruk het grootst is in Vlaanderen (7,3 tCO2), wat de noodzaak van duurzame, lokale consumptiepatronen onderstreept, zelfs als dit een hogere initiële kostprijs met zich meebrengt.

Waarom beschermt de automatische loonindexering uw spaargeld niet tegen inflatie?

De automatische loonindexering in België is een uniek systeem dat de koopkracht van werknemers moet beschermen tegen inflatie. Hoewel het uw loonstrookje aanpast, biedt het geen bescherming voor uw spaargeld. Inflatie zorgt ervoor dat het geld op uw spaarrekening jaar na jaar aan waarde verliest. In deze context kan het investeren in duurzame, tastbare goederen een slimme strategie zijn. En ja, een kwalitatief kledingstuk ‘Made in Belgium’ kan als zo’n micro-investering worden gezien.

Denk erover na: een bedrag op een spaarrekening wordt minder waard door inflatie. Een massaproduct van een fast-fashionketen verliest zijn waarde nog sneller; na een jaar is het vaak letterlijk afval. Een goed gemaakt Belgisch designstuk daarentegen, behoudt zijn waarde op een heel andere manier. Door zijn duurzaamheid en tijdloos design, kunt u het jarenlang dragen, waardoor u de noodzaak van constante vervanging elimineert. Dit is een directe besparing en dus een bescherming van uw kapitaal.

Bovendien heeft kwaliteitskleding, zoals eerder vermeld, een reële herverkoopwaarde. De tweedehandsmarkt voor designerkleding bloeit. Een stuk van een gerespecteerde Belgische ontwerper kan na enkele jaren nog voor een aanzienlijk deel van de oorspronkelijke prijs worden verkocht. In wezen fungeert het als een tastbaar bezit dat zijn waarde beter behoudt dan cash op een rekening of een wegwerpproduct. Het is geen traditionele belegging zoals aandelen of vastgoed, maar het is een vorm van slim consumeren die uw kapitaal beschermt tegen de dubbele erosie van inflatie en geplande veroudering.

Het gevaar van verdwijnende ambachten: wat verliezen we als we niet lokaal kopen?

Wanneer we kiezen voor een geïmporteerd massaproduct, maken we een keuze die verder reikt dan onze eigen portemonnee of het milieu. We dragen onbewust bij aan de uitholling van ons eigen ambachtelijk kapitaal. De textielindustrie heeft een rijke geschiedenis in België, van het middeleeuwse Vlaamse laken tot de innovatieve designers van vandaag. Deze erfenis is geen abstract gegeven; het is een levend ecosysteem van kennis, vaardigheden en technieken die van generatie op generatie worden doorgegeven.

Elke keer dat een lokaal atelier de deuren sluit omdat het niet kan concurreren met de bodemprijzen van fast fashion, gaat er een stukje van dit kapitaal onherroepelijk verloren. Het gaat om specifieke vaardigheden: de kunst van het perfect patronen maken, de techniek van een complexe naad, de kennis van stoffen en hun eigenschappen. Volgens een analyse over verdwijnende ambachten is dit niet alleen een verlies van vaardigheden, maar ook van cultureel erfgoed dat het verhaal van onze geschiedenis vertelt. Deze kennis zit in de handen en hoofden van vakmensen, en als zij verdwijnen, verdwijnt de kennis met hen.

Het ondersteunen van lokale productie is dus een directe investering in het behoud van deze knowhow. Het zorgt ervoor dat er een toekomst is voor jonge ontwerpers en ambachtslieden in ons land. Het in leven houden van deze industrie stimuleert bovendien innovatie, waarbij traditioneel vakmanschap wordt gecombineerd met nieuwe, duurzame technologieën.

Wanneer kopen bij lokale designers om de beste stukken te bemachtigen voor de solden?

Nu u overtuigd bent van de waarde, wilt u misschien strategisch investeren. Hoewel Belgische mode een hogere prijs heeft, zijn er slimme manieren om uw garderobe op te bouwen zonder uw budget te overschrijden. De sleutel is om de cyclus van de mode-industrie te begrijpen en geduldig te zijn.

Ten eerste, vergeet het idee dat u altijd op de solden moet wachten. De meest unieke en gewilde stukken in standaardmaten zijn vaak al lang voor de soldenperiode uitverkocht. Als u echt verliefd bent op een specifiek item, is het soms verstandiger om het bij de start van het seizoen te kopen. Wachten kan resulteren in een gemiste kans. Een trend die sinds de pandemie zichtbaar is, is dat consumenten bewuster kopen en meer investeren in duurzame stukken, waardoor de beste items sneller de deur uit zijn.

Dat gezegd hebbende, zijn er uitstekende momenten om koopjes te doen. Schrijf u in op de nieuwsbrieven van uw favoriete Belgische designers. Velen organiseren ‘private sales’ of ‘pré-solden’ voor hun trouwe klanten, vaak een week voor de officiële start van de solden. Dit is het perfecte moment om toe te slaan. Houd ook de stock- en atelierverkopen in de gaten. Deze vinden doorgaans één of twee keer per jaar plaats, vaak geconcentreerd in en rond het Antwerpse modekwartier, en bieden stukken van vorige collecties aan met aanzienlijke kortingen. Focus hierbij op tijdloze stukken die een perfecte aanvulling zijn op uw bestaande garderobe, in plaats van te vallen voor de laagste prijs.

De keuze voor ‘Made in Belgium’ is uiteindelijk veel meer dan een aankoop. Het is een statement. Het is de bewuste beslissing om de prijsillusie van fast fashion te doorprikken en te kiezen voor tastbare kwaliteit, ecologische verantwoordelijkheid en het behoud van ons cultureel erfgoed. De volgende keer dat u voor een kledingrek staat en twijfelt bij het zien van een hoger prijskaartje, maak dan zelf de berekening. Vraag u niet af “wat kost het?”, maar “wat is het waard?”. Investeer in stukken die een verhaal vertellen en een toekomst hebben in uw kleerkast.